We willen dat Deventer een stad is waar mensen makkelijk, veilig en duurzaam kunnen reizen. Fiets en openbaar vervoer krijgen ruim baan. We doen dit op basis van de vastgestelde Basisvoorkeursvariant Hoofdwegenstructuur STOMP, (Stappen, Trappen, Openbaar vervoer, Mobility, Privéauto), dakpan-principe (verkeersstromen worden opeenvolgend zoveel mogelijk naar de randen van de stad geleid) en ombouw van 50km wegen naar 30km wegen, het vigerend programma Fiets 2021-2025, de integrale laadvisie en het nog vast te stellen mobiliteitsplan Binnenstad en periferie. Mobiliteit moet bijdragen aan een gezonde stad, zonder onnodige ruimte in te nemen.

Veel mobiliteitsbeleid is vastgesteld, waarbij uitvoeringsprogramma’s de leidraad vormen in de realisatie. Dekking van de gewenste maatregelen is nog niet op orde. Een klein deel van de dekking vindt plaats met eigen middelen (MIND). De kosten kunnen lager worden gehouden door mee te koppelen met de reguliere onderhoudsopgave via het MJOP. Er dienen dan wel extra middelen te worden toegevoegd. Er kan daartoe een beroep worden gedaan op eigen middelen of op externe bijdragen, zoals subsidies (versnellingsgelden, DUVV, SPV). MJOP-MIND middelen kunnen daarbij dienen als cofinanciering. Beperkingen hierin zorgen voor het noodgedwongen sterk prioriteren binnen de gewenste maatregelen en hebben consequenties voor de fasering. In de praktijk is het niet mogelijk alle maatregelen vanuit de vastgestelde Hoofdwegenstructuur te realiseren binnen de beschikbare middelen in het MJOP, MIND.

Belangrijke keuzes, kansen en risico’s

Een schaalsprong in investeringen op gebied van mobiliteit is nodig voor het bereiken van de vastgestelde doelen, waaronder realisatie van het STOMP-principe.

Het uitvoeringsplan fietsparkeren vraagt, naast de bouw van de fietsenstalling die onderdeel is van het gebiedsprogramma Centrum en Schil, om structureel €705.000 aanvullende middelen. raadsmededeling 2025-302 uitvoeringsplan fietsparkeren

Deventer wil in 2030 212 GWh duurzame energie opwekken (Deventer Energievisie), met oorspronkelijk 30% wind en 70% zon. Door netcongestie en provinciale afspraken is de verhouding 70% wind en 30% zon. Op dit moment is ongeveer 49 GWh gerealiseerd (9 GWh wind, 40 GWh zon). Windpark A1 moet in 2032 80 GWh opleveren. Er blijft nog een gat van 60 GWh, dat vóór 2030 niet wordt gehaald. Ook daarna is extra inzet nodig. Als Deventer dit doel niet haalt, draagt het niet voldoende bij aan het landelijke Klimaatakkoord. De provincie kan dan extra sturing opleggen. Bovendien maakt te weinig lokale opwek het energiesysteem kwetsbaar en vergroot het de druk op het stroomnet.

Keuzes gaan over ruimte (waar en hoe opwekken), samenwerking (met o.a. energiecoöperaties en netbeheerders) en omgaan met netcongestie. De toekomst vraagt slimme oplossingen zoals lokale energiehubs. Regionale samenwerking blijft nodig, ondanks een Kamermotie om RES-regio’s af te schaffen. De provincie heeft in haar Energievisie onderzoek naar kernenergie als nieuwe bron opgenomen. Mocht Deventer als mogelijke locatie voor een Smal Modular Reactor (SMR) in beeld komen, vraagt dat veel voorbereiding. Het doel van 55% CO ₂ -reductie blijft hard. Vertraging betekent dat de opgave verschuift naar 2050 – en nog groter wordt.

We willen in 2050 alle gebouwen aardgasvrij (Deventer Energievisie). In 2030 moet 20% van de woningen aardgasvrij zijn of een vergelijkbare besparing behalen. Dit draagt bij aan 55% CO ₂ -reductie in 2030, in lijn met het Klimaatakkoord en het Verdrag van Parijs.

Huidige aanpak
•   We stellen een warmteprogramma op met doelen tot 2035 en een uitvoeringsplan voor de komende 5 jaar.
•   We onderzoeken duurzame warmtebronnen zoals geothermie, waterstof en warmteopslag.
•   We voeren lopende warmteplannen uit in Zandweerd, Bathmen, Worp, Colmschate en de Deltabuurt.
•   Tot 2030 starten we elk jaar maximaal 2 nieuwe warmteprojecten op, o.a. in het Oranjekwartier, Keizerslanden, Voorstad en Vijfhoek.
•   Via het Deventer Isolatie Programma helpen we inwoners met (biobased) isoleren, energieklussen en informatie.
•   We ondersteunen woningeigenaren met subsidie, hulp aan VvE’s en energiecoaches via Duurzaam Deventer.

Belangrijke keuzes, kansen en risico’s

Energiecoaches spelen een sleutelrol in advies en ondersteuning. De financiering voor hun coördinatie stopt in 2026. We gaan onderzoeken op welke wijze wij vanuit de gemeente ondersteuning kunnen bieden aan energiecoaches.

Na 2027 is financiering vanuit het rijk (NIP, CDOKE) onzeker. Minder maatregelen betekent dat we onze CO ₂ -doelen niet halen. Nieuwe duurzame warmtebronnen kunnen leiden tot uitbreiding van warmtenetten, maar vragen nu extra onderzoek en later investeringen. De CO ₂ -doelstelling van 55% in 2030 ligt vast. Alleen politieke keuzes kunnen dat aanpassen. Uitstel nu betekent veel meer werk richting 2050.

Om de doelen te halen, zijn extra mensen, middelen en regie nodig. Denk aan beleid na 2030, uitvoering van projecten en communicatie. Er zijn plannen voor bouw van windmolens. De provincie is hierin bevoegd gezag. Van de gemeente wordt daarin ook inzet gevraagd.

We werken conform de Visie Deventer Circulair. In deze visie verbinden we ons aan de landelijk gestelde doelen. Dit betekent dat we in 2030 streven naar 50% gebruik van primaire abiotische grondstoffen en dat we in 2050 100% circulair willen zijn. We gaan ervan uit dat het Uitvoeringsprogramma Circulair binnen de grenzen van de programmabegroting en projecten kan worden uitgevoerd. De gelden die zijn gekoppeld aan uitvoering van de adviezen van de klimaatraad op dit onderwerp zijn een goede basis om de komende jaren een goede stap voorwaarts te zetten.

De komende jaren bouwen we met schoolbesturen en partners aan ‘goede’ scholen. Dit betekent dat we naar onze (school)gebouwen en voorzieningen bewegingsonderwijs kijken vanuit een brede blik en vanuit de totale levensduur. We doen dit vanuit 5 pijlers.
1.   Een goed en passend schoolgebouw voor ieder kind en iedere jongere in eigen wijk of dorp.
2.   Elke school is ook een kansrijke ontmoetingsplek.
3.   Schoolgebouwen maken het onderwijs van nu en morgen mogelijk.
4.   Gezonde en duurzame schoolgebouwen.
5.   Gemeente en schoolbesturen werken slim samen.

Belangrijke keuzes, kansen en risico’s

We lopen op planning conform het IHP Deventer Schoolgebouwen 2024-2040. Projecten als De Marke Zuid, Zwaluwenburg, VSO Deventer, Terrawijs, Rythmeen en Sancta Maria zijn volop in ontwikkeling. De buitengymzaal bij basisschool de Vijf-er is geopend en in gebruik. En ook de plannen voor Arkelstein/de Linde, de ISK en de Centrumschil en Keizerslanden krijgen vorm. Daarnaast wordt gaandeweg met schoolbesturen gekeken naar een nieuwe organisatievorm. Wel zijn er een aantal ontwikkelingen nog niet in de (financiële) planning opgenomen. Dit gaat bijvoorbeeld om de aankoop van het resterende deel van Kei13, mogelijke start van een nieuwe VO-school en hogere duurzaamheidsambities. Tegelijkertijd zijn we actief betrokken bij zowel Programma Onderwijshuisvesting én zien we kansen in zowel de Regeling Innovatieprogramma Onderwijshuisvesting als andere subsidies zoals de subsidieregeling duurzaam maatschappelijk vastgoed (DuMaVa).

Model school Plus Kindcentrum Lettele

In dit model wordt rekening gehouden met een veiligere verkeersinrichting én integratie van plannen van partijen op het terrein van de Spil. De extra investering voor plankosten en inrichting van de openbare ruimte voor Model school Plus bedraagt €470.000. Dit leidt tot structurele kapitaallasten vanaf 2027 van €31.000.

We staan voor een forse woningbouwopgaves en daarom onderzoeken we vier uitleglocaties. Baarlerhoek, Vijfhoek Zuid-oost, Bergweide 3 en Stadsland. Daarnaast is voor Wechelerhoek al een Omgevingsprogramma opgesteld. Een deel van deze locaties moeten definitief worden om het mogelijk te maken tot 4.000 nieuwe woningen te bouwen. Dit moet bijdragen aan een totale groei van 11.000 woningen in de stad. De eerste ideeën worden verwerkt in het koersdocument van de Omgevingsvisie. De verkenning is in volle gang en richt zich op woningbouw, maar houdt ook rekening met infrastructuur, voorzieningen, natuur, duurzaamheid en werkgelegenheid. De ontwikkeling vraagt investeringen, vooral afhankelijk van de grondpositie per gebied. Er zijn veel afwegingen: ruimteverdeling tussen landbouw en wonen, bereikbaarheid, netcongestie, en de wens voor gemengde, duurzame wijken. De verkenning onderzoekt kansen, risico’s en voorwaarden zoals mobiliteit, milieu en zorg en worden op hoofdlijnen meegenomen in het traject van de omgevingsvisie. Afhankelijk van de koers die gevaren wordt en de strategie daarbij is er inzet van capaciteit en middelen nodig die nu nog niet te kwantificeren is.

De gemeente Deventer zet stevig in op een gezonde, veilige en groene leefomgeving. Het nieuwe biodiversiteitsplan (2025) moet zorgen voor behoud en herstel van de natuur, meer groen in de stad en een sterke ecologische infrastructuur. Dit sluit aan bij eerdere raadsbesluiten en adviezen van de klimaatraad. Ook werkt de gemeente aan schonere lucht, minder geur- en geluidsoverlast en een veilige bodem. Hiervoor gelden landelijke doelen zoals 50% gezondheidswinst in 2030 (Schone Lucht Akkoord) en 20% minder geurhinder door industrie.

Op energiegebied wordt ingezet op energiebesparing, waarbij in 2030 80% van de bedrijven aan de regelgeving moet voldoen. Tegelijk wil de gemeente afval beter scheiden en circulair werken volgens het grondstoffenplan. Ook lopen er initiatieven op het gebied van dierenwelzijn, natuur- en milieueducatie en de uitvoering van de laadvisie.

Belangrijke keuzes, kansen en risico’s

De uitvoering van deze ambities vraagt structurele inzet. De bodembudgetten staan onder druk, vanwege een teruglopende rijksbijdrage. De toekomstige financiering is nog onzeker. Voor de uitvoering van het biodiversiteitsplan is meer inzet voor groenbeheer nodig van 1 fte. Heel specifiek vraagt advies 1.4 van de Klimaatraad om intensivering van dit beleid, specifiek om te zorgen voor meer groen in de wijk, de ondersteuning van burgerinitiatieven en intensiever overleg met het groenbedrijf. Om hier vaart mee te kunnen maken wordt daarom €100.000 gevraagd voor extra capaciteit (één functionaris).
In 2024 hebben we een subsidiebeschikking van €100.000 ontvangen van het ministerie RvO voor het project "Monitoren maatregelen luchtkwaliteit gemeente Deventer". Onderdeel van het pakket aan maatregelen is het invoeren van een zero emissie zone in de binnenstad in 2025 en werken aan betere luchtkwaliteit en gezondheidswinst. De looptijd van het project is van 1 januari 2024 t/m 31 december 2026. De totale kosten worden geraamd op €200.000. Minus de verkregen subsidie van €100.000 bedragen de eigen kosten €100.000. Voor €50.000 is nog geen dekking binnen het programma voorzien.

De Omgevingsdiensten dienen conform landelijk beleid voldoende "robuust" te zijn. De Omgevingsdienst IJsselland dient hiervoor structureel versterkt te worden en is derhalve mensen aan het werven om alle taken uit te kunnen oefenen. De structurele bijdrage van Deventer daaraan loopt elk jaar op tot €361.000 in 2029.

Een grote keuze ligt bij de verkabeling van hoogspanningsleidingen. Medio 2026 besluit de raad hierover. De gemeentelijke bijdrage is naar verwachting €11 miljoen (prijspeil 2023), afhankelijk van landelijke netplanning en de aanpak van netcongestie.
Tot slot werkt de gemeente mee aan innovatie, zoals via de City Deal circulaire gebiedsontwikkeling, en wil zij de Stadsetalage breder inzetten voor maatschappelijke thema’s als duurzaamheid, participatie en energie.

We zijn zuinig op ons landelijk gebied Het aantrekkelijke landschap met haar landgoederen en weteringen is een belangrijk uitloop- en recreatiegebied voor onze inwoners en van waarde voor de biodiversiteit. Daarnaast heeft het landelijk gebied in onze gemeente een belangrijke waarde als agrarisch productielandschap. We zien dat er grote opgaven op het gebied van natuur, water en klimaat op de sector en het gebied afkomen. Tegelijkertijd zijn er in toenemende mate stedelijke functies die ruimte vragen. Inbreiden gaat nog altijd vóór uitbreiden, desondanks vragen onze ambities om meer ruimte in het landelijk gebied voor stedelijke functies én om bescherming van de goede landbouwgronden.

Ook de komende jaren zullen naar verwachting meerdere agrarische bedrijven stoppen. De gronden die hiermee in theorie vrij komen kunnen helpen beweging op gang te brengen in het buitengebied, als katalysator voor ruimtelijke herinrichting van het landelijk gebied. Deze potentieel vrijkomende agrarische gronden kunnen mogelijk ingezet worden voor de opgaven voor de landbouw zelf en de andere ruimtelijke opgaven uit onze Omgevingsvisie, waaronder klimaatadaptatie, robuust groenblauw raamwerk, energietransitie, wonen en werken. De provincie voert gebiedsprocessen uit en Deventer ondersteunt zelf kavelruilprojecten. Ook is er gesproken over een lokaal grondfonds, maar het is nog onduidelijk welke rol de gemeente precies moet of kan pakken.

Belangrijke keuzes, kansen en risico’s

Wij willen voor deze kans een eerste verkenning uitvoeren. Daarna kunnen verdere keuzes worden gemaakt over de inzet van middelen, samenwerking met partners (zoals grondeigenaren en andere overheden) en de gewenste mate van gemeentelijke regie. Deze ontwikkeling raakt meerdere thema’s binnen het fysieke domein: klimaat, duurzaamheid, energie, groen en natuur, maar ook sociaal-maatschappelijke en economische belangen.

We zien cultuur als een motor voor stedelijke ontwikkeling. Met de Cultuurvisie 2025-2028 werken we stevig aan een fundament voor de culturele- en erfgoedsector. De inzet: meerjarige afspraken, ondersteuning van nieuwe makers, flexibel aanbod en samenwerking versterken. Er zijn drie speerpunten.

Cultuur voor en door iedereen

Iedereen moet kunnen meedoen aan cultuur. Daarom koppelt Deventer cultuurbeleid aan sociale vraagstukken, vooral in de wijken en dorpen. Inzet ligt op cultuureducatie en -participatie, positieve gezondheid, leesbevordering en literatuur, en podiumkunsten onder één dak.

Geworteld in stad en land

Deventer benut kunst, cultuur en erfgoed om de lokale identiteit te versterken en de stad aantrekkelijker te maken. De nadruk ligt op een passende ruimte voor collecties en programma, erfgoed koppelen aan gemeentelijke opgaven, erfgoededucatie en –behoud. het herijken evenementenbeleid en inzetten op behoud positie als evenementenstad, het herijking percentageregeling, analyseren en categoriseren van collectie en komen tot toekomstbestendig beheersplan voor kunst in de openbare ruimte.

Een evenwichtig ecosysteem

Deventer wil een gezonde culturele infrastructuur waarin creativiteit kan bloeien. Daarom investeert de stad in ruimte voor makers en ateliers, en talentontwikkeling en creativiteit.

Voor de geformuleerde ambities in de cultuurvisie zijn vooralsnog geen extra financiële middelen gereserveerd. Wel zijn thema's benoemd waar extra financiering nodig is om ambities te realiseren. Het betreft met name vorming van collectiecentrum, het realiseren van meer ruimte voor makers en erfgoededucatie. Voor Podiumkunsten onder een dak zijn de middelen gereserveerd met uitzondering van de huidige knelpunten in de exploitatie van Deventer Schouwburg als gevolg van vastgoedlasten en negatief saldo. Binnen de huidige kaders van de budgetsubsidies en programmasubsidieregeling geldt dat ondanks de indexatie van de budgetsubsidies de sector voor grote financiële uitdagingen staat en het realiseren van een sluitende exploitatiebegroting onder druk staat.