Financieel kader
Onderstaand overzicht geeft het totaal financieel kader voor aanvang van de perspectiefnota, met een inschatting van de voorjaarsnota effecten van het kabinet. Normaal gesproken worden deze effecten uitgewerkt in de meicirculaire en dan nemen wij ze mee bij de begroting. Vanwege het forse effect in de jaarschijven 2026 en 2027 en de perspectieven die we afwegen, vinden we het verstandig dit op basis van inschatting nu vast mee te nemen. Juist om te voorkomen dat we pijnlijke of lastige keuzes moeten maken en meer realistisch onze perspectieven financieel kunnen toetsen. Dit is nadrukkelijk een inschatting en de uitwerking van de meicirculaire kan afwijken.
bedragen x €1.000 (-/- = Nadeel) | |||||
Omschrijving | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 | |
Uitkomst begroting 2025 na 1e tussentijdse rapportage 2025 | 1.460 | 1.236 | 927 | 927 | |
Autonome ontwikkelingen kaderbrief | 67 | 67 | 67 | 2.271 | |
Voorjaarsnota kabinet (uitdrukkelijk voorlopig) | 9163 | 9147 | -31 | 176 | |
Financieel kader | 10.690 | 10.450 | 963 | 3.374 |
Autonome ontwikkelingen
Na de eerste tussentijdse rapportage 2025 en kaderbrief zijn er nieuwe autonome ontwikkelingen geweest:
bedragen x €1.000 (-/- = Nadeel) | |||||
Omschrijving | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 | |
1 | Omgevingsdienst voldoen aan robuustheidcriteria | -240 | -280 | -320 | -360 |
2 | Hogere energiekosten voor het stadhuis | -200 | 0 | 0 | 0 |
3 | Beheer Basisregistratie Ondergrond 1 fte | -96 | -96 | -96 | -96 |
4 | Wettelijke verplichte cliëntondersteuning | -100 | -100 | -100 | -100 |
5 | Organisatieontwikkeling | -308 | -308 | -308 | -308 |
Totaal autonome ontwikkelingen | -944 | -784 | -824 | -864 |
Toelichting
1. Omgevingsdienst voldoen aan robuustheidscriteria
Om de taakuitvoering en organisatie van de omgevingsdienst IJsselland in 2028 in overeenstemming te brengen met het landelijke robuustheidsniveau is structureel budget benodigd van de deelnemers. De bijdrage van Deventer daaraan loopt elk jaar op tot €361.000 in 2029.
2. Hogere energiekosten voor het stadhuis
2024 is het budget voor elektriciteit vanwege sterk gestegen tarieven voor het Stadhuis eenmalig opgehoogd met €140.000 en met €56.000 overschreden. Voor 2025 is de verwachting dat de energiekosten op een vergelijkbaar hoog niveau zullen blijven. Met de actuele tarieven komt het verwachte elektriciteitsverbruik van het stadhuis naar verwachting €200.000 hoger uit dan de begroting. Structurele doorwerking van deze tarieven is onzeker. Daarom gaan we voorlopig uit van een noodzakelijke verhoging voor 2025 en 2026.
3. Beheer basisregistratie ondergrond
Dit betreft een wettelijke taak. Dit is een registratie op basis waarvan privaatrechtelijke en publiekrechtelijke besluiten worden genomen. Een taak die we niet, niet kunnen doen.
https://basisregistratieondergrond.nl/inhoud-bro/planning-inhoud/registratieobjecten-gemeenten/ . Voorheen werd dit gedekt door incidentele gelden die ophouden, terwijl het een structurele taak is
4. Wettelijk verplichte cliëntondersteuning
Gemeenten zijn wettelijk verplicht cliëntondersteuning te bieden: gratis, levensbreed, onafhankelijk en in het belang van de cliënt. Tot op heden werd deze ondersteuning betaald vanuit incidentele middelen. Dat is vanaf 2026 niet langer mogelijk.
5. Organisatieontwikkeling
Dit betreft de uitbreiding van de functies directeur en teamleider Schuldhulpverlening waarover u bent geïnformeerd via raadsmededeling 2025-77 .
Naar een financieel sluitend perspectief
Meer informatie
Financiële doorkijk gebaseerd op prioriteiten
Financiële doorkijk gebaseerd op prioriteiten
Wat we zien in onze begroting dat er de afgelopen jaren activiteiten met eenmalige middelen zijn gedekt. Er zijn veel verzoeken gedaan om dit structureel te maken. In het maken van keuzes hebben we vaak nog voor een jaar middelen toegekend, waarbij we het verzoek doen om te komen met een goede evaluatie van de activiteit. Op deze manier kunnen we het volgende jaar een betere afweging maken. Voor nu is het ook een passende keus bij het financiële perspectief.
bedragen x €1.000 (-/- = Nadeel) | ||||
Omschrijving | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 |
---|---|---|---|---|
Financieel kader | 10.690 | 10.450 | 963 | 3.374 |
Autonome ontwikkelingen | -944 | -784 | -824 | -864 |
Perspectief Prioritering knelpunt bestaand beleid | -15.910 | -14.223 | -14.068 | -14.555 |
Perspectief Prioritering nieuw beleid | -1.288 | -1.533 | -1.117 | -1.117 |
Begrotingsoptimalisatie | 5.460 | 5.759 | 6.480 | 6.453 |
Saldo | -1.992 | -331 | -8.566 | -6.709 |
Optimalisatie, slimmer en anders werken
Optimalisatie, slimmer en anders werken
Onderstaand overzicht geeft een samenvatting van de inschatting van de optimalisatie mogelijkheden.
bedragen x €1.000 (-/- = Nadeel) | ||||
Omschrijving | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 |
---|---|---|---|---|
Optimalisatie | 4.026 | 2.693 | 2.380 | 2.353 |
Optimalisatie WMO (Maatwerkvoorzieningen) | 400 | 1.000 | 1.000 | 1.000 |
Optimalisatie Jeugd: aandacht voor derde verwijzers | 617 | 1.233 | 1.850 | 1.850 |
Optimalisatie Jeugd: inzet van zorg | 417 | 833 | 1.250 | 1.250 |
Saldo | 5.460 | 5.759 | 6.480 | 6.453 |
Sluitend perspectief
Sluitend perspectief
Door inzet van drie stelposten hebben we een sluitend perspectief. We kunnen verantwoord de stelpost accres inzetten. Deze is er om fluctuaties in het gemeentefonds op te vangen. Door de gewijzigde gemeentefonds systematiek zijn deze fluctuaties er vanwege die reden minder.
bedragen x €1.000 (-/- = Nadeel) | ||||
Omschrijving | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 |
---|---|---|---|---|
Saldo gebaseerd op prioriteiten/keuzes | -1.992 | -331 | -8.566 | -6.709 |
Stelpost autonome ontwikkelingen | 1.000 | 0 | 1.000 | 1.000 |
Stelpost accres | 0 | 0 | 3.300 | 3.526 |
Stelpost lonen en prijzen | 992 | 2.242 | 1.482 | 2.183 |
Saldo | 0 | 1.911 | -2.784 | 0 |
We mogen conform bestendige gedragslijn de 1e jaarschijf van de post autonome ontwikkelingen structureel inzette voor dekking. De hoogte hiervan bedraagt voor de jaarschijf 2026 € 1,5 mln. De aangeboden autonome ontwikkelingen bedragen afgerond € 1 miljoen. We kunnen dus € 1 mln. inzetten ter dekking. De actualisatie van de stelpost lonen en prijzen leidt, met name als gevolg van de nieuwe CAO gemeenteambtenaren tot een structurele ruimte in de stelpost die we kunnen inzetten. Het wat grotere voordeel op de stelpost lonen en prijzen in 2029 is een gevolg dat de jaarschijf 2029 is geactualiseerd bij de kadernota op basis van macro economische cijfers, voordat de cao afspraken bekend waren.
Bij het inzetten van de stelposten moeten we ons realiseren dat de rek uit de begroting is en we hierdoor minder wendbaar zijn.
Knelpunten bestaand beleid
De eerste 22 onderwerpen zijn een uitwerking van de toegelichte perspectieven in Domein Ruimte , Domein Samenleving en Domein Dienstverlening . De overige onderwerpen betreffen overige knelpunten bestaand beleid. Alle onderwerpen staan kort onder deze tabel toegelicht.
bedragen x €1.000 (-/- = Nadeel) | ||||||
Omschrijving | Programma | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 | |
1 | Nota Kapitaal Goederen | 3 | -525 | -1.050 | -1.575 | -2.100 |
2 | PvA verbeterslag beleidscyclus en datagedreven werken Ow | 5 | -200 | - | - | - |
3 | Klimaatadaptatie en uitvoering adviezen klimaatraad | 3 | -300 | -300 | -300 | -300 |
4 | Kosten gebiedsmanagement Keizerslanden | 6 | -140 | -40 | -40 | -40 |
5 | Kosten (apparaat-lasten) programmamanager Keizerslanden | 6 | -160 | -160 | -160 | -160 |
6 | Kosten gebiedsmanagement Centrum & Schil | 6 | -265 | -265 | PM | PM |
7 | Kosten (apparaat-lasten) programmamanager Centrum & Schil | 6 | -160 | -160 | -160 | -160 |
8 | Human capital agenda | 10 | -150 | -150 | -150 | -150 |
9 | Deventer Studentenstad | 10 | -150 | -150 | -150 | -150 |
10 | Toekomstbestendige bedrijventerreinen | 10 | - | -67 | -66 | -66 |
11 | Nieuw bedrijventerrein 45 ha | 10 | -70 | -70 | - | - |
12 | Deventer Economic Board (DEB) | 10 | -240 | - | - | - |
13 | Uitvoeringsplan fiets parkeren | 3 | -659 | -707 | -707 | -707 |
14 | Ondersteuning lokale energie-initiatieven | 12 | -150 | -150 | - | - |
15 | Subsidie Schone Lucht Akkoord | 4 | -50 | - | - | - |
16 | Voortzetting individuele inkomenstoeslag | 7 | -270 | - | - | - |
17 | Konnected | 9 | -500 | - | - | - |
18 | Asielopvang en integratie (inburgering) | 8 | - | PM | PM | PM |
19 | Tekort Jeugdhulp | 9 | -9.000 | -9.000 | -9.000 | -9.000 |
20 | Continuering meester gezelfonds | 13 | - | -300 | -300 | -300 |
21 | Raadsadviseur | 1 | -132 | -132 | -132 | -132 |
22 | Reiskostenregeling | 13 | -1.000 | -1.000 | -1.000 | -1.000 |
23 | Sporthal Bathmen | 8 | - | -183 | -180 | -177 |
24 | Onderzoek onderbouwing vergroting sluis | 10 | -200 | - | - | - |
25 | Toezicht & handhaving terrassen (inc middelen lopen af) | 10 | -30 | - | - | - |
26 | Evenementen | 11 | PM | PM | PM | PM |
27 | Invoering kostprijsdekkende huur | 11 | PM | PM | PM | PM |
28 | Opstellen omgevingsvisie | 5 | -150 | - | - | - |
29 | Tussentijds advies MER t.b.v. Omgevingsvisie | 5 | -40 | - | - | - |
30 | Visbystraat-Zweedsestraat | 3 | -1.000 | - | - | - |
31 | Deventer een veilige Haven | 8 | PM | PM | PM | PM |
32 | Bodem | 4 | PM | - | - | - |
33 | Theatherschip De Werf | 11 | -35 | -35 | -35 | - |
34 | Deventer Schouwburg hoge energielasten | 11 | -190 | -190 | - | - |
35 | Athenaeum Bibliotheek, archeologie en Deventer Verhaal | 11 | PM | PM | PM | PM |
36 | Ateliers | 11 | PM | PM | PM | PM |
37 | Onderzoek museumfunctie - Nieuwe Markt | 11 | -30 | - | - | - |
38 | Horecaleges | 2 | PM | PM | PM | PM |
39 | Toezicht en handhaving en OV functieherwaarding | 2 | -114 | -114 | -114 | -114 |
40 | Aanbesteding en licenties applicatie verkeersregelinstallaties implementatie | 3 | PM | PM | PM | PM |
Totaal knelpunten bestaand beleid | -15.910 | -14.223 | -14.068 | -14.555 |
Toelichting
1. Nota kapitaalgoederen
Om de staat van de openbare ruimte op het gewenst niveau te krijgen en te houden is op basis van de nota kapitaalgoederen (actueel prijspeil) de komende jaren aanvullend budget nodig van €5,9 miljoen in 2026 oplopend naar €7 miljoen in 2030. We kiezen ervoor om geleidelijk naar dit niveau toe te groeien met jaarlijks €525.000. Enerzijds heeft de organisatie tijd nodig om mee te groeien met het budget. Qua uitvoering is dit realistisch. Daarnaast is dit financieel ook een eerder haalbaar scenario.
2. Plan van aanpak verbeterslag beleidscyclus en datagedreven werken.
Het gaat om een plan voor het sluitend krijgen van de beleidscyclus dus van beleidsvorming, uitwerking, uitvoering, monitoring en evaluatie in samenhang met de aandacht voor de (geo-)data-gedreven manier van werken. Voor het opstellen van een aanpak en een start te maken met de uitvoering is om te beginnen een bedrag van €200.000 incidenteel nodig. Afhankelijk van het plan kunnen aanvullende middelen nodig zijn voor de jaren 2027, 2028 en 2029.
3. Klimaatadaptatie
Voor Straten, wegen en pleinen en groen is gedurende 4 jaar €300.000 incidenteel beschikbaar gesteld t/m 2025 ten behoeve van klimaatadaptatie. Om het beleid voort te kunnen zetten dienen deze middelen ook na 2025 beschikbaar te worden gesteld.
4 en 5. Integrale gebiedsontwikkeling Keizerslanden
De integrale gebiedsontwikkeling Keizerslanden vraagt om een structurele inbedding van het gebiedsgericht werken. Hiermee gaan kosten gepaard voor een programmamanager en kosten voor gebiedsmanagement. Voor deze laatste kan o.a. gedacht worden aan: onderzoeken, communicatie, raadsopdrachten, lobby, gebiedsprogramma, raamwerk openbare ruimte en out of pocket kosten. In de begroting is hier nog niet structureel rekening mee gehouden. Los van kostenverhaal en dekking uit projecten komt dit voor Keizerslanden neer op een structurele last van €300.000.
6 en 7. Integrale gebiedsontwikkeling Centrumschil
De integrale gebiedsontwikkeling vraagt om een structurele inbedding van het gebiedsgericht werken. Hiermee gaan kosten gepaard voor een programmamanager en kosten voor gebiedsmanagement. Voor deze laatste kan o.a. gedacht worden aan: onderzoeken, communicatie, raadsopdrachten, lobby, gebiedsprogramma, raamwerk openbare ruimte en out of pocket kosten. In de begroting is hier nog niet structureel rekening mee gehouden. Los van kostenverhaal en dekking uit projecten komt dit voor Centrum & Schil neer op structurele last van €550.000.
8. Human Capital Agenda
De Human Capital Agenda maakt onderdeel uit van de routekaart versterken arbeidsmarkt, als onderdeel van de routekaarten Wonen en Voorzieningen. De incidentele middelen die hiervoor beschikbaar zijn lopen eind 2025 af. Voortzetting van dit beleid om de krapte op de arbeidsmarkt tegen te gaan en leven lang leren te bevorderen en daarmee ook de arbeidsmarkt in Deventer te versterken, vraagt structureel €150.000.
9. Deventer Studentenstad
Eind 2025 lopen de incidentele middelen voor de agenda verjongen/ Deventer studentenstad af. Dit maakt onderdeel uit van de routekaart verjongen als onderdeel van de routekaarten Wonen en Voorzieningen. Continueren van dit beleid om Deventer aantrekkelijk te houden en te maken voor studenten en young professionals vraagt structureel €150.000.
10. Toekomstbestendige bedrijventerreinen
Het vergroenen en klimaatadaptief inrichten van (toekomstbestendige) bedrijventerreinen (wens klimaatberaad) vraagt een investering van €1 miljoen in 2026. Dit leidt tot een structurele kapitaallast van circa €65.000 vanaf 2027.
11. Nieuw bedrijventerrein 45ha
In opdracht van het college is gestart met de zoektocht naar een nieuwe locatie voor een nieuw bedrijventerrein. Dit proces is inmiddels gestart en we zijn al tot een aantal mogelijke locaties gekomen. Het bedrag dat nu wordt gevraagd is bedoeld voor een projectleider die het onderzoek en realisatie verder gaat brengen. Dit project heeft de hoogste prioriteit op de projecten lijst die door het college 2x per jaar wordt vastgesteld.
12. Deventer Economic Board (DEB)
DEB staat voor een brede financiële uitdaging. De incidentele bijdrage vanuit de gemeente Deventer stopt in 2025. Dit betekent voor DEB een dekkingstekort van €240.000 per jaar. We stellen voor om nog voor 1 jaar middelen beschikbaar te stellen. Het DEB moet vervolgens concrete stappen zetten om de financiering van de activiteiten structureel te borgen wat cruciaal is om de slagkracht op lange termijn te behouden.
13. Uitvoeringsplan fiets parkeren.
Meer fiets parkeerplekken op straat en de exploitatie van een fietsenstalling met openstelling in de avonduren. De realisatie van de fietsenstalling is onderdeel van het gebiedsprogramma Centrum en Schil. De financiële vertaling van het uitvoeringsplan bestaat uit meerdere componenten. De uitvoering van de maatregelen (exclusief de bouw van de fietsenstalling) bedraagt structureel € 827.500, waarvan €466.000 benodigd is voor de personele bezetting tijdens de openingstijden van de fietsparkeergarage.
14. Ondersteuning lokale energie-initiatieven
Er wordt beleid uitgewerkt om ondersteuning te bieden aan lokale energie-initiatieven. Dit beleid omvat onder andere het instellen van een subsidieregeling om subsidies aan te vragen om kleinschalige initiatieven van te dekken. Voor deze regeling wordt een subsidiebudget gevraagd van €150.000 per jaar.
15. Subsidie schone lucht akkoord
Vanuit het Rijk hebben we 100.000 euro subsidie gehad, hier staat voor onze gemeente co-financiering tegenover. Voor 2025 wordt dit gedekt vanuit het programma. Voor 2026 is nog financiering van € 50.000 nodig. Hiervoor worden realtime metingen gedaan van onze luchtkwaliteit, die ervoor zorgen dat we naast alle berekeningen, ook daadwerkelijk de kwaliteit meten. Dit is van belang bijvoorbeeld bij klachten (asfaltcentrale) maar ook gezien het onderwerp gezondheid in de Omgevingsvisie en het Omgevingsplan en toekomstige bouwplannen. Er kan dan op basis van de juiste gegevens besluitvorming plaatsvinden. In het licht van de aanscherping van de landelijke normen, kunnen wij dan aantonen dat de kwaliteit bijvoorbeeld voldoende is.
16. Voortzetting individuele inkomenstoeslag (IIT)
Onze minimaregelingen worden al vele jaren uitgevoerd en vereisen onderhoud om effectief in te spelen op maatschappelijke ontwikkelingen en onderzoekinzichten. Een belangrijk aandachtspunt is dat het gelijk trekken van regelingen de uitvoering vergemakkelijkt. We blijven echter afhankelijk van het rijksbeleid. Vanuit dit onderhoud zijn aanvullende middelen nodig voor de voortzetting van de individuele inkomenstoeslag (IIT), €270.000.
17. KonnecteD
Om te kunnen starten met het plan toekomst KonnecteD is de zekerheid van budget nodig.. Omdat het in deze fase nog niet duidelijk is of er voor alle ontwikkelopgaven binnen KonnecteD voldoende budget beschikbaar is (lopende begroting, impulsbudget) stellen we voor €500.000 te reserveren voor frictiekosten en investeringskosten.
18. Asielopvang en integratie (inburgering)
We streven ernaar om nieuwkomers zo snel mogelijk te laten integreren en zich thuis te laten voelen. Dit omvat het verwelkomen van inburgeraars, het starten van activiteiten voor maatschappelijke deelname, en het leren van de Nederlandse taal. Door te investeren in een vroege start van inburgering, wordt financiële zelfredzaamheid bevorderd en worden kosten op de lange termijn bespaard.
We richten ons op een vroege start van inburgering, met programma's zoals Brede Startklas.
Er is momenteel een achterstand in huisvesting en tevens is landelijk een bezuiniging van 10% op specifieke uitkeringen aangekondigd (vanaf 2026/2027). Met de huidige kennis wordt de bezuiniging doorgevoerd in 2028. In onderstaande berekening is nog geen rekening gehouden met deze bezuiniging. Voor de uitvoering van het beleidskader Inburgering zijn voor 2 jaar middelen toegekend (2025/2026). Voor 2027 volgt een nieuw voorstel inclusief benodigde financiële middelen.
Zonder extra budget zal de uitvoering versoberen en zullen doelen zoals het leren van de taal, het zich thuis voelen en deelnemen aan de samenleving moeilijker te bereiken zijn.
19. Tekort jeugdhulp
De tekorten in de jeugdzorg blijven oplopen en drukken sterk op ons begrotingsresultaat. We
onderzoeken of en waar we invloed kunnen uitoefenen op de kosten. Dit begint met een sterke lokale toegang, waardoor meer aandacht is voor de derde verwijzers en de inzet van zorg. Daarnaast komt het Rijk met extra middelen uit de Voorjaarsnota, maar ook met extra kortingen. Vooralsnog zijn deze vooruitzichten uitermate onzeker en gaan we uit van een meerjarig effect van structureel €9 miljoen.
20. Continuering meester Gezelfonds
We hebben de komende 5 jaar een pensioengolf van meer dan 100 medewerkers. Voor tientallen functies zal gelden dat het borgen van kennis, kunde en ervaring in de organisatie essentieel zal zijn voor de continuïteit. Vanuit ons strategisch personeelsmanagement sturen we voor deze plekken op een ruime inwerktijd voor de nieuwe medewerkers. (Meester gezelfonds)
21. Raadsadviseur
In 2023 is voor twee jaar budget beschikbaar gesteld voor een tijdelijke financiering van een junior raadsadviseur. In november 2025 lopen de tijdelijke middelen af. Inmiddels blijkt dat de capaciteit van de junior raadsadviseur toegevoegde waarde heeft en ook moeilijk meer kan worden gemist. Voorstel van de werkgeverscommissie is vanaf 2026 structureel een extra raadsadviseur schaal 12 in de formatie op te nemen.
22. Reiskostenregeling
In het najaar 2025 starten de onderhandelingen met de vakbonden en de ondernemingsraad over een nieuwe reiskostenregeling, in aansluiting op de cao. De concept cao 2025 – 2027 stelt namelijk dat de werkgever met ingang van 1 januari 2026 lokaal een structurele regeling moet vaststellen voor een vergoeding van reiskosten woon-werkverkeer (artikel 3.22 lid 1 cao). De oriënterende gesprekken met de vakbonden en ondernemingsraad laten zien dat wanneer we een aantrekkelijke reiskostenregeling treffen, deze waarschijnlijk ook een vergoeding per kilometer bevat voor lopen en fietsen. Waarbij de landelijke trend in reiskostenvergoeding is dat de maximale onbelaste kilometervergoeding voor 2025 is vastgesteld op € 0,23 per kilometer. Wat we nodig hebben om een ruimere, aantrekkelijke reiskostenregeling te kunnen gaan vormgeven, zal een structureel budget van ongeveer 1 miljoen euro per jaar vragen.
23. Sporthal Bathmen
Er zijn meerdere locaties onderzocht en de gekozen locatie voldoet het beste aan een optimale integratie van binnen- en buitensport op een centrale plek van het sportpark. Voor terreininrichting zijn beperkt middelen opgenomen in de investeringsraming, omdat de locatie bij de start nog niet bekend was. In september 2025 zal de raad worden voorgesteld om van verkenningsfase over de te gaan naar realisatiefase. De definitieve ramingen vanuit het Technisch Ontwerp (TO) zullen dan ook bekend zijn. Hierin zullen een aantal posten naar voren komen waarvoor nog extra krediet moet worden beschikbaar gesteld zoals meerkosten netcongestie, maatregelen ten behoeve van hogedruk gasleiding en de buitenruimte. In totaal gaat het om een aanvullend krediet van €2.730.000.
24. Onderzoek vergroting Sluis
Een onderzoek naar de vergroting van de sluis ten behoeve van een economische vitale binnenhaven vraagt eenmalig €200.000. Op basis van de "Toekomstverkenning Prins Bernhardsluis" zijn vervolgstappen noodzakelijk om duurzaam vervoer en vitaliteit haven te waarborgen. Ter voorbereiding van een definitieve keuze over mogelijke vervanging van de sluis en een dekking van de financiële middelen, is verder onderzoek, een juiste samenwerkingsvorm en een goede onderbouwing nodig, om (Europese) investeringen te verantwoorden. Vorig jaar heeft de Raad hiervoor €100.000 vrijgemaakt, maar er werd €350.000 gevraagd. We zijn ook nog in gesprek met de provincie voor cofinanciering, maar tot nog toe lijkt daar weinig perspectief op. Als we geen goede voorbereiding treffen dan lopen we het risico dat er geen verantwoorde financiële besluitvorming mogelijk is over al dan niet vervanging van de sluis en een gebrek aan gedegen onderbouwing voor Europese subsidie aanvragen (CEF).
Wat moeten we hiervoor doen:
- Uitvoeren van Maatschappelijke Kosten en Baten Analyse ter voorbereiding op aanvullende (Europese) financiering en onderbouwing van de noodzaak tot investeringen.
- Uitvoeren van ruimtelijke studie die inzicht geeft in verdere kaders voor ontwerp en ruimtebeslag.
- Verder onderzoek naar financieringsmogelijkheden die aansluiten op lopende onderzoek “Position Paper & Roadmap Binnenvaart” Regio Stedendriehoek.
25. Toezicht & handhaving terrassen
De incidentele middelen voor toezicht & handhaving om verrommeling terrassen tegen te gaan komen eind 2025 te vervallen. Om dit beleid te kunnen continueren is structureel €30.000 nodig.
26. Evenementenbeleid
Het actualiseren van het evenementenbeleid en een bijbehorend uitvoeringsprogramma vraagt om extra capaciteit. De kosten voor deze werkzaamheden worden verder in kaart gebracht en zijn daarom vooralsnog p.m. geraamd.
27. Invoering kostprijs dekkende huur
Met de kadernota Vastgoed is besloten om kostprijs dekkende huur in rekening te brengen voor al het gemeentelijke vastgoed. Dit heeft impact op culturele instellingen voor wie de huur zal stijgen ten opzichte van de huidige, lagere, huren. Als gevolg van hogere huurprijzen zal er op bepaalde plaatsen een knelpunt in de begroting van deze instellingen ontstaan en zal het verzoek komen tot hogere subsidie. De invoering van de kostprijs dekkende huur verloopt geleidelijk en wordt waar mogelijk op een natuurlijk moment toegepast.
28. Opstellen omgevingsvisie
Het omgevingsvisie traject is arbeidsintensief en vraagt een zorgvuldig proces met hoge kwaliteit. We worden ondersteund door externe bureaus, maar er zit ook tijdsdruk op het proces. Grote betrokkenheid vergroot ook het draagvlak intern. Op dit moment is de raming dat er in 2026 een tekort ontstaat op de incidentele middelen die beschikbaar zijn
29. Tussentijds advies MER t.b.v. omgevingsvisie
Verplichte toets van de cie mer. Deze kost € 40.000 in 2026 en deze middelen zijn niet begroot.
30. Visbystraat-Zweedsestraat, bedrijventerrein Kloosterlanden
Al enige jaren trekken de Deventer Economic Board, Programma economie en Programma leefomgeving samen op om op dit bedrijventerrein de krachten te bundelen. De keuze voor Kloosterlanden-Oost als zogenaamde ‘kansenzone’ voor herinrichting als project binnen Toekomstbestendige Bedrijventerreinen is mede gebaseerd op de beschikbare middelen vanuit het MJOP. Een revitalisering van het gebied is essentieel voor het vestigingsklimaat op Kloosterlanden en het creëren van ruimte voor nieuwe en bestaande bedrijven. De bundeling van budget en aanpak kan een belangrijke impuls zijn voor revitalisering en is een stimulans voor private investeringen vanuit het bedrijfsleven. Vanuit de buurtagenda Leefomgeving en de Deventer Economic Board (DEB) zijn drie bijeenkomsten gehouden met ondernemers in Kloosterlanden. Daarnaast heeft DEB individuele gesprekken gevoerd met grote bedrijven over de aanstaande werkzaamheden.
Er is op korte termijn groot onderhoud aan de verharding voorzien (nieuwe deklaag). Daarnaast moet vanuit klimaatadaptatie in het gebied de nodige maatregelen genomen worden. Er is onderzocht of deze maatregelen gecombineerd kunnen worden met maatregelen om het hele gebied qua inrichtingskwaliteit en qua verkeersveiligheid naar een hoger plan te tillen. Dit ook om de economische potentie van het bedrijventerrein Kloosterlanden te vergroten. In hoofdlijnen bestaan de aanvullende maatregelen uit het opheffen van het fietspad langs de Noordzijde in combinatie met een dubbelzijdig bereden fietspad aan de zuidzijde en uit het splitsen van de rijbaan tussen de Visbystraat tot net voorbij de Westfalenstraat. De minimale variant bestaat uit het verleggen van het fietspad. De middelen die hiervoor worden gevraagd bedragen €1 miljoen. De ambitievariant bestaat uit het verleggen van het fietspad en het splitsen van de rijbaan. De middelen die hiermee gemoeid zijn bedragen €5 miljoen. Het uitvoeren van de minimale variant staat de ambitievariant niet in de weg. Het kan gefaseerd uitgevoerd worden.
Het uitblijven van de aanvullende investering vanuit de gemeente draagt het risico met zich mee dat de benodigde investeringen vanuit het bedrijfsleven niet worden gedaan. Hiermee valt de bodem onder de noodzakelijke revitalisering van het bedrijventerrein weg.
31. Deventer een veilige haven
Op 19 maart 2025 is de uitgangspuntennotitie ‘Deventer, een veilige haven’ vastgesteld. Het college heeft daarin aangegeven een multifunctionele opvanglocatie te willen realiseren voor zowel vluchtelingen als overloop locatie Maatschappelijke Opvang en Beschermd Wonen (MOBW). De kostenraming volgt in het najaar 2025. Hierbij houden we ook rekening met de sobere opvang aan mensen die geen verblijfsvergunning hebben. Dit is de zogeheten Bed, Bad, Broodvoorziening. Het kabinet besloot deze regeling niet langer te bekostigen. Voortzetting van deze regeling vraagt 200.000 jaarlijks vanaf 2027.
32. Bodem
Dit is een boekhoudkundige/ financiële verrekening. Bij de overdracht van formatie naar de Omgevingsdienst IJsselland, de start dus van de nieuwe dienst is ervan uitgegaan dat de kosten zouden worden gedekt door rijksmiddelen. Deze dekking vanuit het Rijk is de laatste jaren steeds minder geworden. Hierdoor is een tekort ontstaan, omdat ervan uitgegaan is dat tot in lengte van dagen de kosten door het Rijk zouden worden gefinancierd. Jaarlijks wordt nu het programma Milieu & duurzaamheid belast voor dit tekort. De afgelopen 4 jaar is dat ten laste gegaan van de reserve Bodem, terwijl deze reserve nodig is voor toekomstige bodemtaken (monitoring, onderzoek of sanering).
33. Theaterschip de Werf
Sinds 2021 voert het Theaterschip De Werf uit, een talentontwikkelingsprogramma dat wordt ondersteund door de Regeling Versterking Maakklimaat Kunst en Cultuur Overijssel. Dit programma vereist een gemeentelijke matchingscomponent. Vanaf 2025 zal De Werf opnieuw aanvragen indienen bij de provincies Overijssel en Gelderland. De provincie Overijssel heeft ambtelijk aangegeven dat deze aanvraag gehonoreerd zal worden met €160.000 per jaar, terwijl de provincie Gelderland waarschijnlijk €50.000 per jaar zal bijdragen. Voorwaarde van deze provinciale subsidies is matching op gemeentelijk niveau, anders vervalt de provinciale bijdrage. Namens de gemeente Deventer matchen we deze bedragen met €35.000 tot en met 2028.
34. Deventer Schouwburg, hoge energielasten
Als gevolg van hogere energielasten en servicekosten voor Deventer Schouwburg is een knelpunt in de begroting van de Deventer Schouwburg ontstaan. Deze situatie blijft bestaan tot een oplossing is gevonden voor de huisvesting via het project Podiumkunsten Onder 1 Dak. Verzocht wordt om de hogere lasten te dekken tot afronding van het project. De kosten bedragen €190.000 per jaar.
35. Onderzoek verhuizing Athenaeumbibliotheek, Deventer Verhaal en Archeologie Deventer naar nieuw Collectie Centrum Overijssel.
Via een haalbaarheidsonderzoek wordt momenteel onderzocht wat de consequenties zijn wanneer de Athenaeumbibliotheek, Deventer Verhaal en Archeologie Deventer verhuizen naar het nieuwe Collectie Centrum van Collectie Overijssel. Er zal sprake zijn van incidentele kosten om de verhuizing mogelijk te maken en daarnaast een structurele stijging van de huurlasten. De hogere huurlasten worden gecompenseerd middels een hogere subsidie. Bij afronding van het haalbaarheidsonderzoek zal duidelijk zijn om welke bedragen het gaat. Naar verwachting zal het nieuwe collectie centrum in 2028 worden opgeleverd.
36. Ateliers
In december 2023 heeft de raad de motie Ruimte voor makers aangenomen. Het onderzoek dat wordt uitgevoerd maakt inzichtelijk welke ruimtevraag ten behoeve van kunstenaars en kunstinitiatieven actueel is en op welke wijze meer ruimte beschikbaar kan komen voor deze doelgroep. Om deze ambitie te realiseren (bestaand beleid) is investering noodzakelijk. De met deze ambitie gemoeide kosten worden inzichtelijk gemaakt en voorgelegd in separaat bestuurlijk besluitvormingsproces.
37. Onderzoek museumfunctie - Nieuwe Markt
Tijdens de begrotingsbehandeling op 6 november 2024 is de motie 11.1 Museumfunctie Nieuwe Markt aangenomen. Om de consequenties van het (al dan niet) vasthouden aan een museumfunctie op de Nieuwe Markt in beeld te brengen is nader onderzoek nodig. De kosten van dit onderzoek worden geraamd op €30.000.
38. Horecaleges
De afgelopen jaren zijn de inkomsten (baten) van horeca-leges structureel te hoog ingeschat, waardoor de begroting op dit punt niet reëel is. Er is een nieuwe prognose gemaakt, waardoor een heroverweging van de baten van horeca-leges noodzakelijk is.
39. Functieherwaardering toezicht en handhaving
In 2025 is een functieherwaarderingstraject uitgevoerd voor functies binnen de teams ondernemen en vergunningen en toezicht & handhaving. Deze herwaardering is uitgevoerd, omdat de inschaling niet meer passend was bij de werkzaamheden. Deze werkzaamheden zijn bij beide teams complexer geworden, waardoor ook de inschaling passend gemaakt moest worden. De functieherwaardering kost €114.000 per jaar.
40. Aanbesteding en licenties applicatie verkeersregelinstallaties
Het huidige contract met de leverancier van de meeste ITS (Intelligent Traffic Systems) applicaties in Deventer is eindig en kan niet verlengd worden. Het is daarom noodzakelijk om deze opnieuw aan te besteden. Intelligente Verkeers Regel Installaties (IVRI's) geven de gemeente bijvoorbeeld de mogelijkheid om nood- en hulpdiensten of het openbaar vervoer specifieke prioriteit op een door een iVRI geregeld kruispunt te geven. Op basis van de huidige markt is de verwachting dat de structurele lasten voor de ITS applicaties aanzienlijk hoger zijn dan het huidig beschikbaar budget. Afhankelijk van de hoogte van de inschrijving stijgen de jaarlijkse kosten met maximaal €200.000. Daarnaast zijn er eenmalige implementatiekosten.
Nieuw beleid
De eerste 10 onderwerpen zijn een uitwerking van de toegelichte perspectieven in Domein Ruimte , Domein Samenleving en Domein Dienstverlening De overige onderwerpen betreffen overige onderwerpen nieuw beleid. Alle onderwerpen staan kort onder deze tabel toegelicht.
bedragen x €1.000 (-/- = Nadeel) | ||||||
Omschrijving | Programma | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 | |
1 | Buurtaanpak verzwaren van het stroomnet LS/MS | 12 | -560 | -560 | -560 | -560 |
2 | Impuls voorbereiding 3de hoogspanningsstation | 12 | -140 | -140 | - | - |
3 | Teugseweg | 6 | - | -147 | -145 | -145 |
4 | Model school Plus Kindcentrum Lettele | 9 | - | -31 | -31 | -31 |
5 | Deelname citydeal toekomstgerichte gebiedsontwikkeling | 5 | PM | PM | PM | PM |
6 | Extra impuls aanjagen initatieven klimaatadaptatie en groen | 3 | -100 | -100 | -100 | -100 |
7 | Uitbreiding capaciteit handhavingsjurist | 2 | -115 | -115 | -115 | -115 |
8 | Programma weerbaarheid en veerkracht | 2 | -125 | -125 | - | - |
9 | Uitvoering afhankelijkheidsrelaties en grensoverschrijdend gedrag | 9 | -98 | -98 | - | - |
10 | Procesregisseur multiproblematiek zorg en veiligheidscasussen | 2 | -100 | -100 | -100 | -100 |
11 | Pilots met AI | 13 | -50 | -50 | - | - |
12 | Fietspad Oostermaatsdijk | 3 | - | -67 | -66 | -66 |
Totaal nieuw beleid | -1.288 | -1.533 | -1.117 | -1.117 |
Toelichting
1 en 2. Buurtaanpak verzwaren van het stroomnet LS/MS en impuls voorbereiding 3e Hoogspanningsstation
We werken samen met Enexis, TenneT en Liander om het elektriciteitsnet te versterken. Hiervoor is een programmateam werkzaam, waarvoor vanaf 2026 nog deels dekking nodig is. Het gaat om aanvullend ca € 240.000 per jaar (inclusief communicatie). Het programmateam stuurt op 3 programmalijnen, te weten verzwaren, verslimmen en inzicht/prioriteren.
Programmalijn verzwaren gaat over het verzwaren van zowel het laagspannings-, middenspannings- als het hoogspannings netwerk. Alle drie de netwerken moeten verzwaard worden om een robuuste energievoorziening te hebben. De formele verantwoordelijkheid hiervoor ligt bij de netbeheerders. Als gemeente kunnen we dit proces wel versnellen door actief te faciliteren en mee te helpen ruimte te zoeken. Dit vraagt wel ambtelijke begeleiding en externe kosten op met name het LS/MS netwerk buurt/wijkaanpak (€ 320.000 per jaar) en het 3e hoogspanningsstation (€ 140.000 per jaar gedurende de komende 2 jaar).
Programmalijn verslimmen gaat over het slimmer omgaan met energieverbruik. Daarbij zetten we vol in op de versnelling van slimme energiehubs, zowel op bedrijventerreinen zoals Bergweide als in woonwijken. Ook moedigen we projectontwikkelaars actief aan om bij nieuwbouwplannen rekening te houden met het elektriciteitsnet – dit noemen we ‘netbewust bouwen’. We zien kansen om lokale energieopwekking en -opslag slim te koppelen aan nieuwe gebiedsontwikkelingen. Warmtenetten zijn een noodzakelijk alternatief voor elektriciteit bij het verwarmen van oudere woningen. Ook is dit hybride systeem van elektriciteit en warmtenetten robuuster. De inzet op deze programmalijn wordt gedekt uit de beschikbare CDOKE middelen.
Programmalijn inzicht en prioriteren gaat om het inzichtelijk maken van onderliggende data om snel keuzes te maken. De inzet hierop wordt gedekt vanuit de bestaande begrotingsprogramma’s.
3. Teugseweg
Voor de verdere gebiedsontwikkeling willen we een verbindingsweg aanleggen bij de Teugseweg. Deze weg draagt bij aan de verdere ontwikkelingen van het gebied “De Poort van Deventer”. De aanleg van deze weg vraagt om een investering van € 2,2 miljoen.
4. Model school Plus Kindcentrum Lettele
In dit model wordt rekening gehouden met een veiligere verkeersinrichting én integratie van plannen van partijen op het terrein van de Spil. De extra investering voor plankosten en inrichting van de openbare ruimte voor Model school Plus bedraagt €470.000. Dit leidt tot structurele kapitaallasten vanaf 2027 van €31.000.
5. Deelname City Deal circulaire dienstverlening
De gemeente werkt mee aan innovatie, zoals via de City Deal toekomstgerichte gebiedsontwikkeling.
6. Extra impuls aanjagen initiatieven klimaatadaptatie en groen
Om uitvoering te geven aan advies 1.4 van de klimaatraad voor het realiseren van meer groen in de wijk, de ondersteuning/ het aanjagen van burgerinitiatieven en intensiever overleg met het Groenbedrijf is voor 4 jaar €100.000 extra nodig. Zie toelichting hoofdstuk 7.6 Klimaatraad. Advies 1.4.
7. Uitbreiding capaciteit handhavingsjurist
We krijgen steeds meer verantwoordelijkheden op het gebied van openbare orde en veiligheid. Zo neemt de gemeente de controles van coffeeshops en sekswerkbedrijven over van de politie, en hebben boa's sinds kort ook de mogelijkheid om te handhaven op kleine verkeersovertredingen. Het openbaar ministerie heeft een nieuw selectiviteitskader vastgesteld om de beperkte capaciteit in de strafrechtketen effectief in te zetten, hierdoor wordt vaker voor een bestuurlijk traject gekozen dan voor een strafrechtelijk traject.
Mede hierdoor is een toename te zien in bestuursrechtelijke interventies (drugsfeiten en strafbare gedragingen openbare orde en veiligheid), maar de zaken zijn ook complexer geworden. Dit leidt, bij het oppakken van alle door de politie voor bestuurlijke handhaving aangedragen zaken, tot een tekort aan handhavingsjuristen. De inzet van extra middelen hiervoor hebben een direct positief effect op de openbare orde en veiligheid en de leefomgeving van omwonenden. Inmiddels is de vraag voor extra middelen actueel en vraagt dit structureel €115.00 (1 Fte handhaving jurist).
8. Programma weerbaarheid en veerkracht
De verslechterende internationale veiligheidssituatie en toenemende kans op natuurrampen en verstoringen van de (digitale) infrastructuur vereisen een gezamenlijke aanpak van de hele samenleving. De gemeente Deventer wil inwoners, organisaties en zichzelf weerbaarder maken tegen deze dreigingen. Recente crises hebben aangetoond dat inwoners en organisaties graag helpen, maar de samenwerking met de overheid kan beter. Het vergroten van de maatschappelijke weerbaarheid is een meerjarige opgave, een die bij het opstellen van de strategische veiligheidsagenda nog niet was voorzien. Dit vraagt om extra capaciteit en middelen, waarvoor €125.000 per jaar wordt gevraagd voor 2026 en 2027.
9. Uitvoering afhankelijkheidsrelaties en grensoverschrijdend gedrag
De gemeenteraad heeft een plan (raadsvoorstel 2024-438 ) goedgekeurd om geweld in afhankelijkheidsrelaties en seksueel grensoverschrijdend gedrag te voorkomen en te bestrijden. Voor de uitvoering en communicatie van dit plan is in de begroting van 2025 eenmalig €98.000 toegewezen. Omdat de raad het plan structureel wil uitvoeren, wordt voorgesteld om jaarlijks €98.000 beschikbaar te stellen voor beleidscapaciteit, uitvoering en communicatie.
10. Procesregisseur multiproblematiek zorg en veiligheidscasussen
De gemeente Deventer werkt met een escalatiemodel voor huishoudens met problemen op gebied van zorg en veiligheid. Dit model, de AVE-methode (Aanpak ter Voorkoming van Escalatie), richt zich op het voorkomen en aanpakken van dreigende en escalerende situaties. Het model kent 4 fasen oplopend in zwaarte: AVE-1 is de groep inwoners zonder problemen (80%), AVE-2 met enkel- of meervoudige problematiek (15%), oplopend tot AVE-3 en AVE-4. Onder deze laatste 2 groepen valt 5% van de inwoners met complexe problemen op meerdere levensgebieden die bij AVE-4 leiden tot acuut dreigend gevaar op niveau crisisbeheersing. Bij AVE-2 tot en met AV-4 speelt een procesregisseur een centrale rol in het coördineren en bewaken van de voortgang van casussen. Deze regisseur signaleert, draagt zorg voor op- en afschaling en stuurt op effectiviteit van hulp. Op dit moment is er één procesregisseur. Deze inzet is te weinig voor de huidige hoeveelheid casussen en het gegeven dat er geen vervanging is, maakt de positie uiterst kwetsbaar. Er is daarom uitbreiding met één procesregisseur zorg en veiligheid nodig. Zonder uitbreiding is de kans op een verdere toename van AVE-4 casuïstiek reëel.
11. Pilots met AI
Met betrekking tot de AI-ontwikkelingen volgen we een twee sporen beleid. Enerzijds willen we beleid formuleren dat richting geeft aan de keuzes die we maken. In die lijn past het actualiseren van de I-visie. Daarnaast willen we experimenteren en leren door te onderzoeken hoe AI op een verantwoorde, efficiënte en toekomstgerichte manier ingezet kan worden om maatschappelijke waarde te creëren en om slimmer te werken. Dat willen we doen aan de hand van kleinschalige pilots waarbij we niet alleen oog hebben voor de techniek, maar ook voor ethiek, transparantie, privacy en wetgeving. Met de pilot Copilot van Microsoft hebben we ervaren dat deze toepassing veel tijd kan besparen. We willen ook andere pilots starten die gericht zijn om te onderzoeken of we op meer plekken tijd- en/of kosten kunnen besparen en/of de dienstverlening naar onze inwoners kunnen verbeteren. Met betrekking tot de AI ontwikkelingen volgen we een twee sporen beleid. Enerzijds willen we beleid formuleren dat richting geeft aan de keuzes die we maken. In die lijn past het actualiseren van de I-visie. Daarnaast willen we experimenteren en leren door te onderzoeken hoe AI op een verantwoorde, efficiënte en toekomstgerichte manier ingezet kan worden om maatschappelijke waarde te creëren en om slimmer te werken. Dat willen we doen aan de hand van kleinschalige pilots waarbij we niet alleen oog hebben voor de techniek, maar ook voor ethiek, transparantie, privacy en wetgeving. Met de pilot Copilot van Microsoft hebben we ervaren dat deze toepassing veel tijd kan besparen. We willen ook andere pilots starten die gericht zijn om te onderzoeken of we op meer plekken tijd- en/of kosten kunnen besparen en/of de dienstverlening naar onze inwoners kunnen verbeteren.
12. Fietspad Oostermaatsdijk
Om uitvoering te geven aan de motie 3.6 Fietspad Oostermaatsdijk die de Raad op 12 juli 2023 heeft aangenomen is reeds €1,4 miljoen gereserveerd. Uit het haalbaarheidsonderzoek komt naar voeren dat een totale investering van €2,4 miljoen noodzakelijk is om het fietspad te kunnen realiseren. Dit vraagt dus een aanvulling op het krediet van 1 miljoen. Dit leidt tot een structurele kapitaallast van circa €65.000.
Begrotingsoptimalisaties
We hebben onderzocht waar we meer uit onze begroting kunnen halen. Dit kunnen besparingen zijn, maar ook voordelen of een betere toerekening van kosten. Ook zijn er wat financieel technische voorstellen, waarbij we eenmalige kosten dekken met eenmalige middelen, zodat we structureel iets meer ruimte hebben om beter invulling te geven aan onze opgaven.
bedragen x €1.000 (-/- = Nadeel) | ||||||
Omschrijving | Programma | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 | |
1 | Klantgerichtheid en frontline sturing | 1 | 60 | 60 | 60 | - |
2 | Veiligheidregio bijdrage FLO | 2 | 650 | 650 | 650 | 650 |
3 | Optimalisaties Kostenverhaal | 5 | 100 | 150 | 200 | 200 |
4 | Optimalisatie inzet van middelen | 5 | 170 | 170 | 170 | 170 |
5 | Optimalisatie kosten toewijzing leges | 5 | 150 | 300 | 300 | 300 |
6 | WMO Maatwerkvoorzieningen | 8 | 400 | 1.000 | 1.000 | 1.000 |
7 | Jeugd: Aandacht voor derde verwijzers | 9 | 617 | 1.233 | 1.850 | 1.850 |
8 | Jeugd: inzet van zorg | 9 | 417 | 833 | 1.250 | 1.250 |
9 | Incidentele uitgaven dekken vanuit reserve ipv structurele middelen | 13 | 2.483 | 1.000 | 1.000 | 1.033 |
10 | Dekking CDOKE middelen ipv algemene middelen | 4 | 413 | 363 | - | - |
Totaal begrotingsoptimalisaties | 5.460 | 5.759 | 6.480 | 6.453 |
Toelichting
1. Voordeel in legesinkomsten reisdocumenten als gevolg van paspoortenpiek
Verwachte inkomsten zijn tijdelijk hoger dan de kosten die we hiervoor moeten maken.
2. Veiligheidsregio bijdrage Functioneel Leeftijdsontslag (FLO)
In de huidige situatie wordt de FLO jaarlijks afgerekend met de Veiligheidsregio op basis van een structureel beschikbaar budget. Voorgesteld wordt om voor de toekomstige afrekeningen FLO een voorziening in te stellen en deze incidenteel te vullen obv een doorrekening FLO t/m einde looptijd. De afrekening FLO kan dan vanuit de voorziening plaatsvinden waardoor het structureel beschikbare budget van €650.000 vrij kan vallen.
3. Optimalisaties Kostenverhaal
Veel aanloopkosten en coördinatie kosten bij gebiedsontwikkeling komen voor rekening van de gemeente en worden niet verhaald bij initiatiefnemers. Minder kosten voor gemeentelijke rekening meer in rekening brengen bij initiatiefnemers.
4. Optimalisatie inzet van middelen
Optimalisatie inzet van middelen van 10% (landelijk, verkeer volkshuisvestiging). Slimmer werken. Minder eigen gemeentelijke voorkeuren. Terug naar wat wettelijk vereist is. Minder beleid betekent minder ambtelijke capaciteit en minder toezicht.
5. Optimalisatie kosten toewijzing leges
Mogelijk zijn meer gemeentelijke kosten toe te wijzen aan de leges. Verschuiving van dekking gemeente naar dekking uit legesinkomsten.
6. WMO Maatwerkvoorzieningen
Er is nader onderzoek gedaan naar de kostenontwikkelingen in de WMO. We zien daarbij dat het WMO voorspelmodel voor Deventer financiële ruimte biedt. Die ruimte is hard nodig om extra te investeren in preventie en algemene voorzieningen, zoals Stap in de wijk, Bij de Halte of Huis van de wijk of het echtscheidingsloket. Dit voorkomt tekorten op de lange termijn. Daarnaast zijn er mogelijkheden tot financiële optimalisaties in de uitvoering van de WMO.
Mogelijke richtingen zijn: Stoppen met PlusOV en hiervoor lokaal maatwerk bieden, het onderbrengen van de was verzorging als algemene voorziening en de uitbreiding van de stedelijke mobiliteitspools (deelgebruik i.p.v. individuele verstrekking). Vanaf 2027 leidt dit tot een besparing van circa €1.000.000 structureel.
7 en 8 Jeugd. Sterke lokale toegang en meer aandacht voor derde verwijzers en inzet van zorg
De tekorten in de jeugdzorg blijven oplopen en drukken sterk op ons begrotingsresultaat. We
onderzoeken of en waar we invloed kunnen uitoefenen op de kosten. Dit begint met een sterke lokale toegang, waardoor meer aandacht is voor de derde verwijzers en de inzet van zorg. Daarnaast komt het Rijk met extra middelen uit de voorjaarsnota, maar ook met extra kortingen. Vooralsnog zijn deze vooruitzichten uitermate onzeker en gaan we uit van een meerjarig effect van structureel €9 miljoen.
9. Incidentele middelen dekken vanuit een reserve in plaats van structureel budget
Door te onderzoeken welke middelen ten laste komen van structureel budget en deze ten laste te brengen van een reserve kunnen we meerjarig ruimte creëren in ons financieel kader. Dit vergt daarbij ook een zorgvuldige afweging om ons weerstandsvermogen en solvabiliteit in balans te houden.
Klimaatraad
Hieronder treft u het overzicht aan van de uitgewerkte adviezen. De met een “V” aangemerkte onderwerpen zijn opgenomen in deze perspectiefnota. De met een “X” aangemerkte onderwerpen zijn besproken en niet opgenomen in de perspectiefnota. Voor de overige adviezen geldt dat in de middelen is voorzien in de programma’s zelf of via de CDOKE-middelen van het Rijk. Dan gaat om de adviezen 2.1, 2.2, 2.3, 3.5 en 4.5.
bedragen x €1.000 (-/- = Nadeel) | |||||||
Omschrijving | PPN | Programma | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 | |
1.1 | Deventer als lichtend voorbeeld voor oplossingen in de landbouw. | X | 5 | -85 | -85 | ||
1.2 | Boer als natuurbeheerder - project Vezelvallei | 4 | -50 | ||||
1.3 | Meer groen in de gemeente - opstellen biodiversiteitsplan | 4 | -20 | ||||
1.4 | Gezonde en groene leefomgeving doen we samen! | V | 4 | -100 | -100 | -100 | -100 |
2.1 | Bewustwording bij Deventenaren over hergebruik en reparatie van spullen vergroten. | 4/12 | -100 | -100 | |||
2.2 | Gemeente Deventer legt aan haar inwoners verantwoording af over hoe circulair ze bezig is | 4/12 | I.c.m 2.1 | ||||
2.3 | Het inkoop- en aanbestedingsbeleid van de Gemeente Deventer is circulair | 4/12 | I.c.m 2.3 | ||||
2.4 | Hergebruik van (kinder)spullen en kleding bevorderen | 4 | -40 | ||||
2.5 | Circulariteitsadvies op wielen | 12 | -10 | ||||
3.1 | Kwalitatief en betaalbaar Openbaar Vervoer (OV) voor iedereen | 3 | - | - | - | - | |
3.2 | Fietsparkeren: vlot en veilig | 3 | - | - | - | - | |
3.3 | Voorrang om veilig en vlot te kunnen fietsen! | 3 | - | - | - | - | |
3.5 | Particuliere deelauto's | 3/12 | -75 | ||||
4.1 | Deventer heeft meer dan 3x zoveel energie nodig in 2050 zonder CO2 uitstoot | 12 | -130 | ||||
4.4 | Ga slim om met warmte | 12 | -20 | ||||
4.5 | Zonnepanelen als zonneschermen | 12 | -20 | ||||
5.1 | Iedereen DOET mee! | 12 | -30 | ||||
5.2 | Deventer natuur als rechtspersoon! | 4 | -10 | ||||
5.4 | Klimaatneutrale (buiten)reclame in Deventer! | 5 | -50 | ||||
6.1 | Klimaatbestendige leefomgeving | V | 4 | -300 | -300 | -300 | -300 |
6.2 | Creëer een voedingsbodem voor klimaatadaptatie | 4 | -200 | -200 | -200 | -200 | |
6.3 | Maak klimaatadaptatie-oplossingen beschikbaar voor iedereen | 4 | -72 | -72 | |||
6.4 | Klimaatadaptatie door bedrijven | V | 4 | -67 | -66 | -66 | |
7.1 | Vervolg klimaatraad | 12 | -100 | -100 | |||
7.2 | Monitoring van alle klimaatbeleidsmaatregelen | 12 | -110 | -30 | -30 | -30 | |
7.3 | Heldere taal | 12 | - | - | - | - | |
7.4 | Evenwichtige participatie bij klimaatmaatregelen | 12 | - | - | - | - | |
7.5 | Deventer roept de klimaatnoodtoestand uit. | 4/12 | 10 | ||||
8.1 | Help verhuurders met verduurzamen | 12 | - | - | - | - | |
Totaal klimaatraad | -1.512 | -1.054 | -696 | -696 |
Toelichting
1.1 Deventer als lichtend voorbeeld voor oplossingen in de landbouw
We brengen eerst de bestaande regelingen in beeld en bepalen op basis daarvan of aanvulling daarop wenselijk is. Zo ja, dan moeten we de jaarlijkse extra middelen vaststellen. Dat doen we op basis van de uitkomsten van de PPN 2026-2029. Daarna wordt het stimuleringsprogramma verder uitgewerkt.
De volgende onderdelen van het stimuleringsprogramma (zoals verwoord in het advies van de Klimaatraad) worden betrokken bij de PPN 2027-2030:
Subsidies voor duurzame initiatieven: we gaan nader in beeld brengen welke vraag m.b.t. subsidies er voor duurzame initiatieven zijn i.r.t. bestaande regelingen. Vervolgens wordt bepaald of aanvullingen daarop wenselijk zijn. Daarnaast zullen we op zoek moeten naar extra financiering voor alternatieven voor chemische bestrijdingsmiddelen. De uitkomsten en een eventuele financiële claims hiervoor worden betrokken bij de PPN 2027-2030.
1.2 Boer als natuurbeheerder
We starten met het ‘project Vezelvallei’ en maken expliciet of en hoe de aanjagersrol daarin past. Op basis van de uitvoering van ‘project Vezelvallei’ volgt een voorstel voor de invulling van de aanjagersrol.
1.3 Meer groen in de gemeente
De uitvoering van dit advies past binnen het vast te stellen biodiversiteitsplan (dat is voorzien in het 2e kwartaal van 2025) en het uitvoeringsplan klimaatadaptatie. In 2026 wordt een nieuw uitvoeringsprogramma ‘groen’ opgesteld.
1.4 Gezonde en groene leefomgeving doen we samen!
Er zijn continue gesprekken met groenbedrijf en de gemeente, het groenbedrijf is de aannemer. De gemeente bepaalt dus hoe we een hogere ecologische waarde kunnen realiseren en het HGB voert dit uit. Deze gesprekken worden maandelijks gevoerd en worden blijven gevoerd. Dit advies wordt uitgevoerd in samenhang met advies 6.1
2.1 Bewustwording bij Deventenaren over hergebruik en reparatie van spullen vergroten
We gaan organiseren dat er repair cafés worden opgericht. Hiervoor is 1 fte nodig voor de jaren 2025 en 2026.
2.2 Gemeente Deventer legt aan haar inwoners verantwoording af over hoe circulair ze bezig is
We gaan een systematische aanpak opzetten om uitvoering te geven aan dit advies.
2.3 Het inkoop- en aanbestedingsbeleid van de Gemeente Deventer is circulair
We gaan een plan van aanpak maken voor onderzoek naar (extra) kosten voor circulair inkopen en aanbesteden.
2.4 Hergebruik van (kinder)spullen en kleding bevorderen
We gaan hier mee aan werk om vast te stellen wat nodig is om hergebruik van goederen te vergroten. Deze acties nemen we vervolgens op in het ‘Uitvoeringsprogramma Circulair’. We gaan in de praktijk ondervinden wat wel en niet werkt.
2.5 Circulariteitsadvies op wielen
We nemen concrete acties op in het Uitvoeringsprogramma Circulair. We gaan een koppeling maken met de Klussendiensten.
3.1 Kwalitatief en betaalbaar Openbaar Vervoer (OV) voor iedereen
We maken een overzicht van maatregelen die we nu al nemen om het OV aantrekkelijker te maken.
Vaststellen wat we in aanvulling daarop kunnen doen en wat daar dan de kosten van zijn. Die nemen we dan eventueel op in de PPN 2027-2030.
3.2 Fietsparkeren: vlot en veilig
We maken een overzicht van maatregelen die we nu al doen om fietsgebruik te stimuleren en wat we doen op gebied van fietsparkeren. Vaststellen wat we in aanvulling daarop kunnen doen en wat daar dan de kosten van zijn. Die nemen we dan eventueel op in de PPN 2027-2030.
3.3 Voorrang om veilig en vlot te kunnen fietsen!
We maken een overzicht van maatregelen die we nu al doen om fietsgebruik te stimuleren en wat we investeren in verbetering fietsinfrastructuur. Vaststellen wat we in aanvulling daarop kunnen doen en wat daar dan de kosten van zijn. Die nemen we dan eventueel op in de PPN 2027-2030.
3.5 Particuliere deelauto’s
We gaan onderzoeken of de vraag naar deelauto’s kan worden vergroot. Zo ja, welke maatregelen zijn dan nodig om te voorzien in die vraag en wat zijn hier de kosten van.
4.1 Deventer heeft meer dan 3x zoveel energie nodig in 2050 zonder CO2 uitstoot
Dit valt binnen de monitoring en sturing op het uitvoeringsprogramma en de voorbereiding voor het onderzoek naar het energiesysteem van de toekomst. Eind 2025 wordt het uitvoeringsprogramma van de Energievisie geëvalueerd.
4.4 Ga slim om met warmte
Er wordt een warmteprogramma opgezet, besluitvorming hierover wordt verwacht aan eind van het 3e kwartaal in 2025.
4.5 Zonnepanelen als zonneschermen
We zijn bezig met de voorbereiding van de besluitvorming over de inzet van extra middelen voor het realiseren van Solar Carports. Dat doen we in overleg met Deventer Energie Coöperatie.
5.1 Iedereen DOET mee!
We gaan in beeld brengen welke mogelijkheden voor specifieke campagnes er zijn, in aanvulling op wat er allemaal al gebeurt binnen Duurzaam Deventer. Daarbij kijken we naar de Deventer ambities en welke onderwerpen nog extra aandacht kunnen gebruiken. Mocht uit het in beeld brengen van de mogelijkheden voor een specifieke campagne blijken dat er behoefte is aan een extra campagne, zal voorafgaand aan de campagne een flitspeiling worden uitgevoerd. Dit houdt in dat we eerst kijken wat de doelgroep al weet over het onderwerp. Dit doen we door een korte peiling via social media. Daarna zullen we werken aan het campagne concept en planning van de campagne en uiteindelijke uitvoering van de specifieke campagnes.
5.2 Deventer natuur als rechtspersoon!
We gaan in beeld brengen wat de mogelijkheden zijn om de natuur als rechtspersoon aan te merken, inclusief te consequenties daarvan. Op basis daarvan zal een raadsvoorstel worden opgesteld voor het concreet aanmerken van een specifieke natuurentiteit als rechtspersoon, bijvoorbeeld een bepaalde soort of een bepaald gebied.
5.4 Klimaatneutrale (buiten)reclame in Deventer!
Dit advies wordt betrokken bij de uitwerking en afhandeling van de motie van 27 maart 2024. Uw raad wordt middels een raadsmededeling (2025-314) op de hoogte gesteld over de wijze waarop klimaatneutrale buitenreclame bereikt kan worden. De planning is dat aan uw raad voor het einde van het tweede kwartaal 2025 een raadsvoorstel wordt voorgelegd voor het herijken van het reclamebeleid.
6.1 Klimaatbestendige leefomgeving
Dit past in de uitvoering van het Klimaatadaptatieprogramma (KAP) uit 2021. Dit advies wordt uitgevoerd in samenhang met advies 1.4.
6.2 Creëer een voedingsbodem voor klimaatadaptatie
Dit advies valt binnen de uitvoering van het Klimaatadaptatieprogramma uit 2021 en de uitvoering van de Stimuleringsregeling klimaatadaptieve maatregelen Deventer (vastgesteld door de raad op 19-3-2025). Daarnaast zijn we bezig met een onderzoek naar het opzetten van een duurzame klussendienst en werken we samen met de al bestaande klussendiensten.
De adviezen 6.2 en 6.3 nemen we beide op in de herziening van het Klimaatadaptatieprogramma.
6.3 Maak klimaatadaptatie-oplossingen beschikbaar voor iedereen
Dit advies valt binnen de uitvoering van het Klimaatadaptatieprogramma uit 2021 en de uitvoering van de Stimuleringsregeling klimaatadaptieve maatregelen Deventer (vastgesteld door de raad op 19-3-2025). Daarnaast zijn we bezig met een onderzoek naar het opzetten van een duurzame klussendienst en werken we samen met de al bestaande klussendiensten. Promotie van de website en subsidies via Duurzaam Deventer, met campagne Groen en biodiversiteit vanaf Q2 ’25. Met bestaande maatregelen (Ulebelt, Regenwaterambassadeurs, klimaatmakelaar, ondersteuning initiatieven WijDeventer, klussendiensten, website Duurzaam Deventer) en de verbrede stimuleringsregeling ondersteunen en stimuleren we bewonersinitiatieven.
6.4 Klimaatadaptatie door bedrijven
We zijn gestart met de uitvoering van de projecten uit de 2e Uitvoeringsagenda TBBT. Op enkele gebieden op de bestaande terreinen is meer groen aanwezig als gevolg van de uitvoering van de 1e en de 2e uitvoeringsagenda TBBT. Zo zijn er wandelpaden gecreëerd, een parkje aangelegd bij de kop van de havenarm, en hebben enkele ondernemers hun panden verduurzaamd en privéterrein vergroend.
7.1 Vervolg klimaatraad
Er is afgelopen periode aan de uitwerking gewerkt. Hierin wordt beschreven hoe de PAEK vormgegeven kan worden en waar we rekening mee moeten houden. Bijvoorbeeld de opdrachtbeschrijving, de adviesraad Natuur & Milieu, een verordening, het mandaat, enz. De uitwerking ligt op dit moment bij een aantal oud-leden van de klimaatraad. Zij lezen mee en geven feedback op het voorstel. Uiteindelijk zal er net voor of na de PPN een voorstel zijn waar het college over kan beslissen en een plan van aanpak voor implementatie.
7.2 Monitoring van alle klimaatbeleidsmaatregelen
We gaan ervoor zorgen dat de klimaatmonitor continu operationeel is.
7.3 Heldere taal
De website duurzaam Deventer en overige communicatiemiddelen als social media en foldermateriaal nog eens een kritisch onder de loep nemen. Zodat we daarmee inzicht krijgen of er ruimte is voor verbetering. Daarnaast nemen wij ons voor om nieuwe campagnes te testen bij inwoners, door mensen te bevragen op straat of in het stadhuis. Per kwartaal kijken we terug op ondernomen acties binnen duurzaam Deventer. Wat hebben we gedaan en wat was het effect. We kijken dan met een brede groep aan communicatie en contentspecialisten naar de ingezette communicatie. Elk kwartaal zullen we dus ook kritisch blijven kijken naar de gebruikte taal. Op dit moment wordt gewerkt aan een nieuwe, toegankelijke website www.deventer.nl. Op deze site gebruiken we de aanspreekvorm je/jij in plaats van u. Je/jij is informeler en toegankelijker. Ook in andere communicatie kijken we per keer of je/jij gewenst is. We werken binnen de gemeentelijke organisatie continue aan begrijpelijke taal. Mede met de inzet van taalcoaches. Dit zijn in begrijpelijke taal getrainde collega's die teamgenoten kunnen helpen bij het opstellen van brieven, mails en andere communicatiemiddelen.
7.4 Evenwichtige participatie bij klimaatmaatregelen
In de komende jaren blijven we op verschillende, creatieve en out-of-de-box manieren inzetten op het bereiken van verschillende doelgroepen. In 2024 is Duurzaam Deventer opgezet en verder uitgebouwd, is het Deventer Isolatieprogramma opgebouwd (waaronder Deventer Helpt), en ieder jaar starten we nieuwe warmteplannen op. Er is in het afgelopen jaar veel ontwikkeld en geëxperimenteerd. Het resultaat zien we terug in het (online) bereik dat we hebben via Duurzaam Deventer. In de komende jaren blijven we dat doen via Duurzaam Deventer en de verschillende lopende projecten en programma's. Het op creatieve manieren bereiken van verschillende doelgroepen wordt gedekt vanuit de middelen die er al zijn voor Duurzaam Deventer, isolatieprogramma en warmteplannen. In 2025 blijven we uitvoeren maar zetten we ook in op monitoring. We willen goed kunnen zien welke acties het meest effectief zijn en op welke manier we het beste bereik hebben. 2024 was het startjaar, daar kunnen we nu mee gaan vergelijken. De acties vanuit het warmteprogramma en de warmteplannen zijn echter vooral gericht op woningisolatie. Als we naar verduurzaming in de brede zin van het woord kijken zouden we daar graag wat aan toe willen voegen. Een nieuw idee waaraan gewerkt wordt is de ‘expeditie groen', een buurtcampagne waarin we met locatietheater en kunstenaars aan de slag willen met verduurzaming van je eigen leefomgeving in de breedste zin van het woord. Een expeditie waarin we inzetten op inspireren én, doen en op zichtbaar maken wat er gedaan wordt.
7.5 Deventer roept de klimaatnoodtoestand uit
We gaan in beeld brengen wat hier de mogelijke juridische, financiële en/ of praktische consequenties kunnen zijn.
8.1 Help verhuurders met verduurzamen
We zullen een voorstel maken voor de uitvoering van dit advies en eventuele middelen worden meegenomen in de PPN 2027-2030. Dit is een advies waar we doorlopend aan werken en valt binnen programma 12.