We werken sinds 2024 via integrale gebiedsontwikkeling. Met gebiedsontwikkeling brengen we meerdere opgaven samen in één gebied. We bouwen niet alleen woningen, maar richten complete buurten in duurzaam, leefbaar en toekomstgericht. Dit geeft ons de regie om keuzes slim te combineren en werk met werk te maken. We versnellen de woningbouw door vroegtijdig samen te werken met ontwikkelaars, woningcorporaties en bewoners. Tegelijk leggen we ruimte vrij voor warmtenetten, zonne-energie en slimme energieopslag. Door vanaf het begin in te zetten op vergroening en klimaatadaptatie, zorgen we voor koele straten, gezonde lucht en minder wateroverlast. De omgevingsvisie zal in 2026 vastgesteld worden met daarin samenhangende keuzes voor de ontwikkeling van Deventer.
De woningbouwopgave leidt ook tot behoefte aan meer mobiliteit, terwijl de kwaliteit van de fysieke leefomgeving omhoog moet waar meer mensen wonen. Parallel aan de bouw van woningen zal dus geïnvesteerd moeten worden in de infrastructuur, fiets- en OV-netwerken. Hierbij nemen we transitie naar duurzame mobiliteit direct mee.

Keizerslanden

In Keizerslanden werken we aan de transformatie van een naoorlogse wijk naar een levendige, toekomstbestendige stadswijk. De grootste stadswijk waar iedereen zich thuisvoelt. We voegen 1.650 nieuwe woningen toe, met een mix van sociale huur, betaalbare koop en levensloopbestendige woningen. Tegelijk investeren we in infrastructuur, vergroening en maatschappelijke voorzieningen. We maken ruimte voor voetgangers en fietsers, verbeteren de kruispunten op de Hanzeweg en leggen veilige verbindingen aan naar het winkelcentrum. Tegelijk versterken we de wijkfunctie van Kei13, waar onderwijs, zorg en ontmoeting samenkomen. In het Oranjekwartier pakken we met partners de herontwikkeling van het Piekfijnplein op. Een belangrijk schakelpunt in de vernieuwing van de wijk. De aanpak in Keizerslanden is integraal en ambitieus. We koppelen woningbouw aan mobiliteit, energie, gezondheid en leef kwaliteit.
Keizerslanden transformeert tot 2030 naar de grootste, inclusieve stadswijk van Deventer. We realiseren 1.650 woningen, verbeteren de infrastructuur en investeren in leefbare, duurzame wijken met aandacht voor jong en oud. Inmiddels zijn circa 600 woningen opgeleverd, met nog 1.400 gepland. Infraprojecten starten na zomer 2025.
De investeringen zijn ten behoeve van de groei van de stad van Deventer en zullen (gefaseerd) worden opgevoerd in de strategische investeringsagenda (zie een nadere toelichting hierop in Strategische investeringsagenda ).

Centrum & Schil

Met het programma Centrum & Schil werken we aan een compacter en levendiger Deventer. We bouwen ruim 2.000 woningen in en rond het centrum en investeren 30 miljoen euro in infrastructuur om voor 2035 minimaal 1.650 woningen te realiseren. De focus ligt niet alleen op woningen, maar ook op werkplekken, groen, bereikbaarheid en een prettige leefomgeving.
Er zijn al 332 woningen opgeleverd en 250 in aanbouw. Project Roto (700 woningen) start voor 2030. Tegelijk moeten we infrastructuurprojecten afronden waar versnellingsgeld aan gekoppeld is. Daarvoor zijn extra middelen nodig, net als voldoende capaciteit en snelle besluitvorming.
De opgave is complex: we zijn afhankelijk van partijen als ProRail, NS, grondeigenaren, ontwikkelaars en investeerders. De uitvoering raakt aan thema’s zoals energietransitie, mobiliteit, klimaatadaptatie, economie en leefomgeving.  De investeringen zijn ten behoeve van de groei van de stad van Deventer en zullen (gefaseerd) worden opgevoerd in de strategische investeringsagenda (zie een nadere toelichting hierop in Strategische investeringsagenda ).

Overige gebieden

Naast de hierboven genoemde gebieden zijn er ook gemeentelijke projecten waarbij investeringen benodigd zijn om gebieden in de gemeente Deventer te laten bijdragen aan de woningbouwopgave en economie. Concreet omvat dit de projecten Wechelerhoek, Zwaluwenburg en Teugseweg. In een eerder stadium is hierover al door de raad besloten. Echter daarbij is ook aangegeven dat vervolg investeringen zullen worden meegenomen in de perspectiefnota.
Zo is bij Wechelerhoek door de raad voorkeursrecht gevestigd op de locatie. Het daadwerkelijk verwerven en realiseren van een gebied, ten behoeve van de te realiseren woningbouwopgave, zal naar verwachting resulteren in een onrendabele top van circa € 11 miljoen. Daarnaast bedraagt de onrendabele top voor de realisatie van het zandweteringpark binnen Wechelerhoek circa € 2,7 miljoen. Deze investeringen zijn voor de groei van de stad van Deventer en zal daarom opgenomen worden in de Strategische Investeringsagenda.
Bij Zwaluwenburg heeft de raad besloten om in dit gebied een nieuw schoolgebouw te realiseren. Deze investering vraagt ook om vervolg investeringen in de openbare ruimte van dit gebied. Daarnaast kunnen er in dit gebied ook woningen gerealiseerd worden in de 2e en 3e fase. Hiervoor is een voorbereidingskrediet beschikbaar gesteld door de raad voor verdere gebiedsontwikkeling.
Een andere investering ten behoeve van de verdere gebiedsontwikkeling betreft de aanleg van een verbindingsweg bij de Teugseweg. Deze weg draagt bij aan de verdere ontwikkelingen van het gebied “De Poort van Deventer”. De aanleg van deze weg vraagt om een investering van €2,2 miljoen.

Werken – Bedrijventerreinen en klimaatadaptatie

Deventer moet een stad blijven waar mensen kunnen werken in een duurzame, innovatieve en veerkrachtige economie. We willen ruimte bieden aan circulaire bedrijven, kenniswerkers en vakmensen. Dat vraagt om voldoende goed uitgeruste bedrijventerreinen en een energie-infrastructuur die meegroeit met de economie.

Nieuw bedrijventerrein

Deventer wil een sterke werkstad blijven. Daarvoor is ruimte nodig voor nieuwe bedrijven of bestaande bedrijven die door willen groeien, in balans met woningbouw. Op dit moment is de concrete behoefte 45 hectare netto uit te geven nieuw bedrijventerrein. Het aantal hectares zal mee moeten groeien met de uitbreiding van de stad om de balans goed te houden. Ook regionaal is extra ruimte nodig. Een nieuw terrein biedt bedrijven ruimte om te verplaatsen, om zo woningbouw op plekken mogelijk te maken, en bestaande, vaak verouderde terreinen te kunnen herstructureren. In 2024 is gestart met een verkenning naar geschikte locaties. Er volgt nu een verdiepend onderzoek. Dit jaar wordt een voorkeurslocatie gekozen.

Toekomstbestendige Bedrijventerreinen (TBBT), Advies klimaatraad

Deventer werkt via de Deventer Economic Board (DEB) samen met ondernemers en onderwijs aan het herinrichten en herstructureren van bestaande bedrijventerreinen. Deze terreinen bieden werk aan een derde van de totale werkgelegenheid in Deventer. Door veroudering en energie-en klimaatopgaven is vernieuwing nodig. Zonder actie verouderen de terreinen verder met negatieve gevolgen voor werkgelegenheid en leefbaarheid. De projecten richten zich op veiligheid, mobiliteit, vergroening, energie en ruimte voor bedrijven. Kansen liggen in samenwerking, koppeling aan energietransitie, circulariteit en betere benutting van ruimte.

De eerste uitvoeringsagenda is grotendeels afgerond.  We zijn gestart met de uitvoering van de projecten uit de 2e Uitvoeringsagenda TBBT (ToekomstBestendige BedrijvenTerreinen). Op enkele gebieden op de bestaande terreinen is meer groen aanwezig als gevolg van de uitvoering van de 1e en de 2e uitvoeringsagenda TBBT. Zo zijn er wandelpaden gecreëerd, een parkje aangelegd bij de kop van de havenarm, en hebben enkele ondernemers hun panden verduurzaamd en privéterrein vergroend.
Het verder vergroenen en klimaatadaptief inrichten van (toekomstbestendige) bedrijventerreinen (wens vanuit het klimaatberaad) vraagt een investering van €1 miljoen. Dit leidt tot een structurele kapitaallast van circa €65.000 vanaf 2027.  

Human Capital Agenda en Deventer Studentenstad

Direct gerelateerd aan de woningbouwopgave is het tegengaan van de krapte op de arbeidsmarkt, het bevorderen van een leven lang leren en het aantrekkelijk blijven voor studenten en young professionals. Hiervoor zetten we de Human Capital Agenda en de agenda verjongen/Deventer studentenstad in. Beiden regelingen lopen eind 2025 af en hiervoor vragen we voor beide regelingen € 150.000 structureel om dit voort te zetten. Van Deventer Studentenstad heeft u inmiddels een evaluatie ontvangen. Bij de begrotingsbehandeling ontvangt de raad een evaluatie van de Human Capital Agenda.

Deventer Economic Board (DEB)

DEB staat voor een brede financiële uitdaging. De incidentele bijdrage vanuit de gemeente Deventer stopt in 2025. Dit betekent voor DEB een dekkingstekort van €240.000 per jaar. We stellen voor om nog voor 1 jaar middelen beschikbaar te stellen. Het DEB moet vervolgens concrete stappen zetten om de financiering van de activiteiten structureel te borgen wat cruciaal is om de slagkracht op lange termijn te behouden.

Maatschappelijke voorzieningen

Ook maatschappelijke voorzieningen nemen we direct mee. Aan de hand van een recent ontwikkelde benchmark kunnen we de behoefte aan maatschappelijk vastgoed inmiddels op wijkniveau inzichtelijk maken. Met betrekking tot de gebiedsprogramma’s zal deze behoefte integraal onderdeel worden van de actualisatie en/of uitwerking van de programmering. We combineren scholen, zorg, sport en ontmoeting in nieuwe wijken en knopen ze goed aan op fiets- en OV-netwerken. Zo bouwen we aan inclusieve buurten waar mensen prettig samenleven. Doordat we integraal werken, komen we bovendien eerder in aanmerking voor subsidies van het Rijk en de provincie. Dat vergroot onze uitvoeringskracht en maakt meer mogelijk met minder middelen.

Gebiedsgericht werken

De integrale gebiedsontwikkeling vraagt ook om een structurele inbedding van het gebiedsgericht werken. Hiermee gaan kosten gepaard voor een programmamanager en kosten voor gebiedsmanagement. Voor deze laatste kan o.a. gedacht worden aan: onderzoeken, communicatie, raadsopdrachten, lobby, gebiedsprogramma, raamwerk openbare ruimte en out of pocket kosten. In de begroting is hier nog niet structureel rekening mee gehouden.

Belangrijke keuzes, kansen en risico’s

Integrale gebiedsontwikkeling maakt het mogelijk om ruimtelijke, sociale, economische, bereikbaarheids- en duurzame doelen met elkaar te verbinden. Het voorkomt versnippering, bespaart kosten en verhoogt de kwaliteit van de leefomgeving.

In Keizerslanden ontwikkelen we bijvoorbeeld woningen in samenhang met infrastructuur, onderwijsvoorzieningen en openbare ruimte. Ook in Centrum en Schil worden woningbouw, voorzieningen, mobiliteit, energie-infrastructuur en leef kwaliteit gelijktijdig aangepakt. Zonder aanvullende middelen stopt deze werkwijze, dreigen projecten te vertragen en dreigen subsidieverplichtingen niet gehaald te worden.

De integrale gebiedsontwikkeling vraagt ook om een structurele inbedding van het gebiedsgericht werken. Hiermee gaan kosten gepaard voor een programmamanager en kosten voor gebiedsmanagement. Voor deze laatste kan o.a. gedacht worden aan: onderzoeken, communicatie, raadsopdrachten, lobby, gebiedsprogramma, raamwerk openbare ruimte en out of pocket kosten. In de begroting is hier nog niet structureel rekening mee gehouden. Los van kostenverhaal en dekking uit projecten komt dit voor Keizerslanden neer op een structurele last van €300.000. Vanaf 2027 bedraagt dit €200.000. Voor de Centrumschil bedraagt dit voor 2026 en 2027 €425.000, waarbij dit voor de jaren daarna voor het gebiedsmanagement opnieuw wordt afgewogen.  

De ontwikkeling van nieuwe bedrijfsterreinen vraagt jaarlijks €70.000 voor projectleiding, onderzoeken en participatie. Realisatie is afhankelijk van veel factoren zoals stikstof, netcongestie en grondeigendom. Zonder actie blijft er te weinig ruimte om bedrijven te laten groeien of verplaatsen. Kansen liggen in koppeling met de energietransitie, circulariteit en behoud van werkgelegenheid.